ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΠΡΩΚΤΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΠΡΩΚΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗ

Αιμορροΐδες

Κάτω από το δέρμα και τον βλεννογόνο της ορθοπρωκτικής χώρας υπάρχουν πλέγματα φλεβών, τα οποία λειτουργούν ως «αγγειακά μαξιλάρια» και βοηθούν στην εγκράτεια αερίων και υγρών αλλά και στην αφόδευση. Όταν αυτά τα πλέγματα διαταθούν συμπαρασύρουν και τον υπερκείμενο βλεννογόνο ή δέρμα δημιουργώντας αιμορροϊδοπάθεια. Τα συμπτώματα είναι κυρίως αιμορραγία στο τέλος της αφόδευσης, κνησμός, αίσθημα βάρους και εκροή βλέννας. Έντονος πόνος μπορεί να εμφανιστεί, σπανιότερα, σε ρήξη αγγείου (που προκαλεί υποδόριο αιμάτωμα) ή σε βρόμβωση. Η πάθηση είναι πολύ συχνή (>50%) και γνωστή από την αρχαιότητα. Παρόλα αυτά και παρά το ότι έχουν αναπτυχθεί πολλές χειρουργικές μέθοδοι για την αντιμετώπισή τους δεν υπάρχει κάποια που υπερέχει. Η κατάλληλη μέθοδος αποφασίζεται μετά από καλή λήψη ιστορικού και κλινική εξέταση και βέβαια σε συνεργασία γιατρού ασθενούς.

Η κλασική μέθοδος είναι η Milligan-Morgan με την οποία εκτέμνονται οι αιμορροϊδικοί όζοι και παραμένει μεταξύ τους άθικτος ιστός. Σήμερα με την χρήση ψαλιδιών Ligasure και Harmonic Scalpel η επούλωση είναι ταχύτερη και ο πόνος λιγότερος.

Ένας κυκλικός αναστομωτήρας χρησιμοποιείται στην τεχνική Longo, ο οποίος κόβει και ράβει έναν δακτύλιο βλεννογόνου και υποβλεννογόνιου ιστού μαζί με τα αγγεία που περιέχουν πάνω από την οδοντωτή γραμμή. Είναι χρήσιμη σε περιπτώσεις που συνυπάρχει πρόπτωση βλεννογόνου.

Αποαρτηριοποίηση των αιμορροΐδων γίνεται στην μέθοδο HAL-RAR. Οι αρτηρίες εντοπίζονται με καθοδήγηση Doppler και απολίνωνονται με ράμμα μέσω ειδικού πρωκτοσκοπίου. Παράλληλα, ραφές μπορούν να ρικνώσουν τον βλεννογόνο που προκύπτει

Η αιμορροϊδοπλαστική με LASER ή ραδιοσυχνότητες RF (μέθοδος Rafaelo) είναι οι τελευταίες που αναπτύχθηκαν. Με αυτές καταστρέφεται ο αιμορροϊδικός ιστός και ο όζος ρικνώνει ενώ ο πόνος για τον ασθενή ελαχιστοποιείται.

Ραγάδα

Είναι μια επώδυνη κατάσταση (κυρίως επώδυνη αφόδευση) που οφείλεται σε σχάση του βλεννογόνου του πρωκτού. Αυτή δημιουργείται λόγω δυσκοιλιότητας ή ασυνέργειας σφιγκτήρων-ανελκτήρων. Στόχος της θεραπείας είναι η χαλάρωση του σφιγκτήρα ώστε να επουλωθεί το έλκος. Αυτό μπορεί να γίνει με αλλαγή της διατροφής, καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας, μέτρα υγιεινής και τοπική χρήση σκευασμάτων. Φαρμακευτική «σφιγκτηροτομή» μπορεί να γίνει με κρέμα νιτρωδών ή με έγχυση αλλαντοτοξίνης τύπου Α. Αν όλα τα συντηρητικά μέτρα αποτύχουν η χειρουργική πλάγια έσω σφιγκτηροτομή δίνει σε μεγάλο ποσοστό την λύση.

Απόστημα/Συρίγγιο

Η φλεγμονή των αδένων των πρωκτού μπορεί να προκαλέσει την δημιουργία αποστήματος. Το περιεδρικό απόστημα έχει κύρια εκδήλωση τον πόνο αλλά και πυρετό, κακουχία, πόνο στις κενώσεις κλπ. Η αντιμετώπισή του είναι επείγουσα με διάνοιξη και παροχέτευση του περιεχομένου του.

Το περιεδρικό συρίγγιο είναι έκφραση της ίδιας νόσου με το απόστημα, εμφανίζεται κυρίως σε νέους ανθρώπους, συχνότερα άνδρες, και συνήθως εμφανίζεται μετά την δημιουργία αποστήματος. Είναι ένας πόρος με φλεγμονώδες τοίχωμα μέσω του οποίου επικοινωνεί η αποστηματική κοιλότητα ή ο εντερικός σωλήνας με το περιβάλλον. Το εξωτερικό του στόμιο βρίσκεται στο δέρμα της περιοχής. Τα συμπτώματά του είναι η εκροή δύσοσμου υγρού (μερικές φορές κοπρανώδους), ο κνησμός και ο ήπιος πόνος. Τα συρίγγια κατατάσσονται και αντιμετωπίζονται ανάλογα με την πορεία τους και την σχέση τους με τους μυς της περιοχής (ανελκτήρας, έσω και έξω σφιγκτήρας). Βασική προϋπόθεση για την θεραπεία τους είναι η χαρτογράφησή τους και η καλύτερη απεικονιστική μέθοδος γι αυτό είναι η μαγνητική συριγγογραφία. Οι μέθοδοι χειρουργικής αντιμετώπισης ποικίλουν.

Η κλασική μέθοδος είναι η συριγγοτομή (διάνοιξη του πόρου) και η συριγγεκτομή (αφαίρεση του πόρου). Έχει μικρά ποσοστά υποτροπής, υπάρχει λίγος μετεγχειρητικός πόνος και παραμένει μια ανοικτή πληγή η οποία επουλώνεται σταδιακά. Δεν μπορεί να εφαρμοστεί στα συρίγγια που εμπλέκονται με τους σφιγκτήρες γιατί θα προκαλέσει ακράτεια.

Η χρήση βιολογικής κόλλας ή βιολογικού βύσματος δοκιμάστηκαν στο παρελθόν αλλά έχουν μάλλον εγκαταληφθεί λόγω υψηλών ποσοστών υποτροπής.

Η τεχνική FiLaC χρησιμοποιεί το LASER για την καταστροφή του συριγγίου και την σύγκλειση του αυλού του. Είναι από τις νεώτερες μεθόδους, ελάχιστα επεμβατική και με μικρή χρόνο ανάρρωσης.

Στην μέθοδο VAAFT με μια μικροκάμερα ελέγχεται και καθαρίζεται το εσωτερικό του αυλού. Με την χρήση LASER, RF ή διαθερμίας γίνεται η σύγκλειση του συριγγώδους πόρου.

Όλες οι παραπάνω μέθοδοι έχουν τους περιορισμούς τους, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους. Η επιλογή γίνεται από τον χειρουργό σε συνεργασία με τον ασθενή και ανάλογα με τον τύπο του συριγγίου. Βασικό σε όλες είναι σύγκλειση του εσωτερικού στομίου (μέσα στο έντερο) με ραφές, κλιπς ή δημιουργία προωθητικού κρημνού.

Μια εναλλακτική τεχνική είναι η τοποθέτηση Seton (ενός ελαστικού νήματος) μέσα στο συρίγγιο και το δέσιμό του εξωτερικά. Έχει περιγραφεί από τον Ιπποκράτη και χρησιμοποιείται ακόμα για να διατηρήσει ανοικτό τον πόρο μέχρι να υποχωρήσει η σήψη και να εφαρμοστεί οριστική θεραπεία. Επίσης σε λίγες περιπτώσεις μπορεί να παραμείνει μόνιμα ως αποκλειστική μέθοδος θεραπείας.

Κύστη κόκκυγος

Δεν είναι πάθηση που έχει σχέση με τον πρωκτό αλλά ανήκει στην περιπρωκτική χώρα. Εμφανίζεται σε νεαρά άτομα, συνήθως άνδρες, με λιπαρό και τριχωτό δέρμα που κάνουν καθιστική ζωή. Η κύστη κόκκυγος (ή τριχοφωλεακό συρίγγιο) είναι μια χρόνια φλεγμονή μεταξύ των γλουτών στην περιοχή του κόκκυγα («ουρά») η οποία  συνήθως ξεκινάει από διείσδυση τριχών στο υποδόριο (συχνά προϋπάρχει από την εμβρυική ζωή μια κύστη). Η φλεγμονή αυτή μπορεί να υποχωρήσει μόνη της ή με την χρήση αντιβιοτικών ή να εξελιχθεί σε απόστημα (συλλογή πύου) αλλά σχεδόν πάντοτε υποτροπιάζει αν δεν αντιμετωπιστεί χειρουργικά. Το απόστημα πρέπει να διανοιχθεί με τομή για να καθαρίσει ενώ αν μεγαλώσει πολύ μπορεί να ραγεί (σπάσει) αυτόματα και να αδειάσει. Αυτά τα αποστήματα, ειδικά αν υποτροπιάζουν, δημιουργούν ένα ή περισσότερα συρίγγια με τα οποία το περιεχόμενό τους αδειάζει στο δέρμα. Τα συμπτώματα είναι εμφάνιση διόγκωσης στην περιοχή,  πόνος, εκροή ρυπαρού και δύσοσμου υγρού.

Η κλασική αντιμετώπιση περιλαμβάνει εκτομή όλων των ιστών που φλεγμαίνουν (αποστηματικής κοιλότητας και συριγγίων) και παραμονή ανοικτού τραύματος, το οποίο επουλώνεται σταδιακά με αλλαγές κατά δεύτερο σκοπό. Η μέθοδος μπορεί να γίνει και κλειστή (με συρραφή του δέρματος) αλλά έχει μεγαλύτερα ποσοστά υποτροπής.

Στις σύγχρονες μεθόδους χρησιμοποιείται LASER ή ραδιοσυχνότητες-RF (μέθοδος Rafaelo) για να καταστραφεί όλος ο φλεγμονώδης ιστός μέσω μικρών τομών. Η ανάρρωση είναι σύντομη ενώ δεν υπάρχει μεγάλη τραυματική επιφάνεια και έντονος πόνος και δεν χρειάζονται επώδυνες αλλαγές τραύματος.

Οι παραπάνω μέθοδοι μπορούν να συνδυαστούν με ενδοσκόπηση (μέθοδος EPSiT) με την χρήση ενός μικρού συριγγοσκοπίου, με το οποίο γίνεται χαρτογράφηση της πορείας των συριγγίων και καθαρισμός τους από τρίχες και νεκρούς ιστούς.